CĂN TÍNH KÉP VÀ CUỘC ĐẤU TRANH CHỦNG TỘC – Trò chuyện về cuốn sách “Những linh hồn da đen”

“Vấn đề của thế kỷ 20 là ranh giới màu da.”
Câu nói của W. E. B. Du Bois từ năm 1903, trong tác phẩm kinh điển Những linh hồn da đen, không chỉ khắc hoạ nỗi đau của nước Mỹ hậu nội chiến mà còn mở ra khái niệm “ý thức kép” – cảm giác phải nhìn chính mình qua ánh mắt của một xã hội luôn đặt bạn ở bên kia ranh giới.

Hơn một thế kỷ đã trôi qua, nhưng câu hỏi của Du Bois vẫn vang vọng:
Liệu ranh giới ấy đã biến mất, hay chỉ đổi hình hài trong những tranh luận về nhập cư, những xung đột sắc tộc, và những ký ức chưa khép của lịch sử nô lệ?

Buổi trò chuyện “Căn tính kép và cuộc đấu tranh chủng tộc” được tổ chức nhân dịp ra mắt bản dịch tiếng Việt Những linh hồn da đen, là dịp để độc giả tiếp cận tác phẩm qua góc nhìn của TS. Nguyễn Hồng Anh – dịch giả của cuốn sách.

Trong không gian đối thoại này, chúng ta sẽ cùng trở lại nước Mỹ cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX, nơi Du Bois quan sát và kể lại sống động tình thế của người Mỹ gốc Phi qua hai ẩn dụ sâu sắc:

• Bức màn (the veil) – ranh giới vô hình chia tách con người.
• Ý thức kép (double consciousness) – sự giằng xé giữa hai bản sắc, hai ánh nhìn, hai cách tự hiểu về mình.

Từ đó, cuộc trò chuyện mở rộng tới những vấn đề vẫn còn tính thời sự trong thế kỷ 21:
– Di sản của phân biệt chủng tộc trong xã hội Mỹ;
– Cuộc đấu tranh giữa các cộng đồng và ngay trong nội bộ từng cộng đồng thiểu số;
– Những liên hệ với nữ quyền, di dân, và các nhóm đang sống giữa nhiều bản sắc;
– Và câu hỏi về nhân phẩm: làm sao để những linh hồn từng bị câm lặng có thể cất tiếng nói?

Tác phẩm của Du Bois không chỉ kể về người da đen – nó mở ra một cách nhìn về mọi cộng đồng yếu thế, về những ai từng phải sống phía sau “bức màn” của định kiến. Buổi trò chuyện vì thế không chỉ là phân tích một tác phẩm kinh điển, mà là cơ hội để chúng ta soi chiếu chính mình: chúng ta đã thực sự nhìn thấy nhau như những con người bình đẳng hay chưa?

Mời bạn cùng tham dự, lắng nghe, và đối thoại.
Bởi câu chuyện về “căn tính kép” hơn một thế kỷ trước vẫn đang tiếp tục trong thế giới hôm nay.